Wat is hydroxyapatiet en wat doet het?
Hydroxyapatite klinkt misschien ingewikkeld, maar het is eigenlijk heel simpel: het is het natuurlijke bouwmateriaal van je tanden en botten. Dit mineraal (een vorm van calcium) maakt je tandglazuur hard en sterk. In mondverzorgingsproducten zoals tandpasta helpt het je tanden te herstellen en te beschermen, precies zoals je lichaam dat zelf doet.
Wat maakt hydroxyapatiet zo bijzonder?
Wat hydroxyapatiet zo bijzonder maakt, is dat het je tanden op meerdere manieren tegelijk beschermt. Het belangrijkste effect is het herstellen van tandglazuur. Elke dag komen je tanden in contact met zuren uit eten en drinken. Die zuren kunnen kleine, onzichtbare beschadigingen veroorzaken in het glazuur. Hydroxyapatite kan zich hechten en bijdragen aan het aanvullen van microscopische beschadigingen. Daardoor blijft je glazuur glad en stevig. Het is geen “volledige reparatie” van diepere glazuur beschadigingen of gaatjes. Het effect is vooral oppervlakkig en preventief
Daarnaast kan hydroxyapatiet helpen om het risico op gaatjes te verlagen. Een glad, egaal tandoppervlak is minder vatbaar voor de ophoping van bacteriën en tandplak. Omdat bacteriën zich moeilijker kunnen hechten, is de kans kleiner dat er gaatjes ontstaan. Het werkt dus als een soort natuurlijke verdediging laag. Klinisch bewijs voor even sterke bescherming tegen cariës als fluoride is echter nog beperkt. Volgens tandheelkundige richtlijnen, zoals die van het KNMT en Ivoren Kruis, blijft fluoride de gouden standaard.
Een derde voordeel is dat hydroxyapatite gevoelige tanden verzacht. Door openstaande kanaaltjes in het tandbeen af te sluiten, kunnen prikkels van koude of warme dranken minder snel doordringen tot de zenuwen. Dat zorgt voor merkbare verlichting bij mensen met gevoelige tanden en maakt eten en drinken weer comfortabeler.
Geschikt voor wie?
Hydroxyapatite is een lichaamseigen stof, wat betekent dat je lichaam het al kent en er op een natuurlijke manier mee omgaat. Dat maakt het heel mild en wordt als veilig en goed verdragen beschouwd op basis van huidig onderzoek. Het is te gebruiken door de meeste mensen:
- Volwassenen: Perfect voor wie extra bescherming wil tegen dagelijkse slijtage, zuren uit voeding of beginnende gevoeligheid.
- Mensen met gevoelige tanden of blootliggende tandhalzen: Hydroxyapatite kan kleine kanaaltjes in het tandbeen afsluiten, waardoor pijnprikkels van koude of warme dranken minder worden.
- Kinderen: Omdat het geen fluoride bevat, is het een goede optie voor ouders die fluoride willen beperken. Let op: fluoride is in normale hoeveelheden veilig en nuttig, maar bij heel jonge kinderen die tandpasta vaak doorslikken, kan een fluoridevrije optie geruststellend zijn. Bij kinderen blijft fluoride in lage concentratie (0,05% natriumfluoride) wereldwijd aanbevolen. Een volledig fluoridevrije routine moet idealiter met een tandarts worden besproken.
- Zwangeren: Er is geen bekend bewijs dat HAP schadelijk is in de zwangerschap, maar klinisch onderzoek gericht op zwangere vrouwen is schaars. Raadpleeg bij twijfel de tandarts of verloskundige.
Hoe gebruik je het?
Producten met hydroxyapatite werken het best als je ze structureel en op de juiste manier gebruikt:
- Kies een product: Gebruik een tandpasta of mondspoeling waarin duidelijk "hydroxyapatiet" of "nano-hydroxyapatiet" staat vermeld.
- Poets of spoel twee keer per dag: Net zoals bij gewone tandpasta. Zorg dat je minstens twee minuten poetst zodat het mineraal goed contact maakt met je glazuur.
- Niet direct naspoelen: Spoel na het poetsen alleen lichtjes, of spuug het grootste deel uit en laat een dun laagje achter. Zo kunnen de mineralen beter inwerken en kleine scheurtjes vullen.
- Combineer voor goede mondhygiëne: Floss, tandenstokers of ragers blijven belangrijk. Hydroxyapatite beschermt het glazuur, maar verwijdert geen tandplak tussen de tanden.
Wat is het verschil tussen hydroxyapatiet en fluoride?
Zowel fluoride als hydroxyapatiet beschermen je tanden, maar ze doen dat elk op een andere manier. Fluoride reageert met het calcium in je tandglazuur en vormt een dun laagje. Dat laagje is extra zuur bestendig, waardoor zuren uit bijvoorbeeld frisdrank of fruit minder gemakkelijk mineralen uit het glazuur kunnen losmaken. Het resultaat is een sterker en harder glazuur, dat beter bestand is tegen gaatjes. Fluoride wordt al tientallen jaren toegepast in tandpasta’s en tandartsbehandelingen en staat bekend om zijn bewezen werking.
Hydroxyapatiet werkt anders. Dit mineraal bestaat uit vrijwel dezelfde kristallen als het natuurlijke glazuur. Wanneer je een product met hydroxyapatiet gebruikt, hecht het zich aan het tandoppervlak en kan het microscopisch kleine scheurtjes en slijtplekjes opvullen. Het glazuur wordt hierdoor gladder en sterker, en openstaande kanaaltjes in het tandbeen worden afgesloten. Dat helpt niet alleen tegen gaatjes, maar vermindert ook gevoeligheid voor koude of warme dranken.
Je hoeft overigens niet per se te kiezen tussen de twee. Sommige mensen kiezen hydroxyapatiet omdat het lichaamseigen en mild is, terwijl anderen fluoride blijven gebruiken vanwege de lange staat van dienst en het sterke zuurbestendige schild. Er bestaan zelfs tandpasta’s die beide stoffen combineren, of je kunt producten afwisselen. Wie extra bescherming nodig heeft of veel last heeft van cariës kan het beste het advies van een tandarts volgen. Zo vullen fluoride en hydroxyapatite elkaar aan: fluoride fungeert als een schild dat het glazuur harder maakt, terwijl hydroxyapatite als een soort cement kleine beschadigingen helpt herstellen.
Veelgestelde vragen
Is hydroxyapatiet veilig voor kinderen?
Ja. Omdat het een lichaamseigen mineraal is, kan het zelfs door jonge kinderen veilig worden gebruikt.
Kan ik het gebruiken als ik al fluoride producten gebruik?
Ja, dat kan. Je kunt tandpasta’s afwisselen of combineren, afhankelijk van je persoonlijke voorkeur en het advies van je tandarts.
Zie ik direct resultaat?
Het beschermende effect begint meteen, maar merkbare vermindering van gevoeligheid of gladdere tanden voel je meestal binnen een paar weken.
